منبع انبساط چیست ؟
منبع انبساط مخزنی است که فشار اضافی سیالات گرم شده را بالانس کرده و کمبود آب در گردش درون سیستم های حرارت مرکزی را جبران می کند. منبع انبساط به طور کلی با دو هدف در سیستم های حرارت مرکزی استفاده می شود:
- کاهش فشار آب ناشی از گرم شدن و افزایش حجم بخار آب در دیگ ها و پکیج ها
- جبران نمودن کاهش فشار ناشی از کم شدن آب در سیستم های حرارت مرکزی
در سیستم های گرمایش مرکزی دمای آب در گردش داخل لوله ها بر اثر حرارت دیدن بالا رفته و به دنبال آن حجم آب در گردش افزایش می یابد. این افزایش حجم می تواند به لوله ها و اتصالات سیستم گرمایشی فشار وارد کرده و منجر به ترکیدگی و انفجار قسمت هایی مانند دیگ سیستم گرمایش ساختمان شود.
برای جلوگیری از چنین پیش آمدی شیر اطمینان وارد عمل شده و قسمتی از آب تخلیه می شود تا فشار به میزان استاندارد کاهش یابد. با این حال تکیه بر شیرهای اطمینان گزینه مناسبی نمی باشد چرا که از یک طرف ممکن است در اثر بروز مشکل فنی وارد عمل نشده و خطراتی ایجاد کنند و از طرف دیگر با باز شدن شیر اطمینان شما حجم قابل توجهی از آب گرم سیستم را از دست خواهید داد.
برای حل مشکل مخازن انبساط استفاده می شوند. این مخازن بر روی قسمتی از سیستم لوله کشی سیستم گرمایشی شما نصب شده و تغییرات ناشی از افزایش فشار را کنترل می کنند.
آشنایی با انواع منبع انبساط
منبع انبساط به طور کلی در دو دسته مخازن انبساط باز و مخازن انبساط بسته تقسیم بندی می شوند. در ادامه با انواع مخزن های انبساط، مزایا و معایب هر یک آشنا می شویم.
منبع انبساط باز چیست
این منبع که با هوای آزاد در ارتباط است در خط مکش پمپ و برفراز بالاترین مبدل حرارتی ساختمان نصب می شود. اتصال منابع انبساط به خط مکش پمپ، باعث میگردد که سمت مکش تحت فشار اتمسفر قرار داشته هوا نتواند به داخل سیستم نفوذ کند.
فشار استاتیکی ناشی از ارتفاع آب در منابع انبساط که روی پمپ اعمال میگردد، باید بزرگتر از افت فشار آب در لوله، از محل اتصال به لوله انبساط تا سمت مکش پمپ باشد. در شکل زیر ارتفاع استاتیکی باید بزرگتر از افت فشار در خط مکش پمپ باشد.
معایب و مزایای منبع انبساط باز
معمولا برای سیستم های گرمایشی مرکزی از منبع انبساط باز استفاده می شود، به جز در شرایطی که به علت کمبود فضا امکان نصب مخزن انبساط باز در پشت بام میسر نباشد.
این منبع انبساط باز از منبع انبساط بسته ارزان تر بوده و معمولا نگه داری و هزینه سرویس ها و تعمیرات آن نیز کمتر می باشد.
از مزایای منبع انبساط باز ضریب اطمینان بالای این نوع مخازن در برابر تحمل فشار های بالا است و با کنترل دقیقی که روی سیستم گرمایشی اعمال می کنند، احتمال ترکیدگی دیگ را به حداقل می رسانند.
با این حال منبع انبساط باز معایبی نیز همراه دارد :
- نیاز به داشتن لوله کشی در پشت بام ساختمان جهت نصب و راه اندازی اولیه مخزن
- کارکرد بهینه مخزن انبساط در فشارهای پایین و عدم کارکرد در فشارهای خیلی بالا
- درصد بالای زنگ زدگی و خوردگی منبع به جهت نصب در هوای آزاد در مورد مخازن انبساط باز فلزی
- افزایش مصرف و هزینه انرژی به علت قرارگیری در هوای آزاد و به خصوص در فصول سرد سال و اتلاف انرژی در مورد مخازن انبساط باز قلزی
طریقه نصب منبع انبساط باز
منبع انبساط باز معمولا دارای یک لوله پرکن، لوله رفت، لوله برگشت و لوله سرریز که به عنوان لوله اصلی تخلیه که معمولا به داخل موتورخانه کشیده شده تا در صورت سرریز منبع انبساط، نگهدار موتورخانه یا سرایدار مجتمع از آن اطلاع پیدا کند و اقدامات لازم را انجام دهد.
منابع انبساط به دلیل سرما و جلوگیری از خطر یخ زدگی در زمستان بهتر است دو لوله اجرا گردد و گردش آب در منبع انبساط در جریان داشته باشد اما این گردش آب باعث هدر رفت گرما میشود لذا باید منبع انبساط عایق کاری مناسبی صورت پذیرد. از جمله وظایف منابع انبساط در سیستم حرارت مرکزی به شرح زیر است:
- خنثی کردن انبساط حجمی ناشی از افزایش حجم آب
- تغذیه فرعی سیستم
- ایجاد فشار در سیستم حرارت مرکزی
- هواگیری خودکار در سیستم حرارت مرکزی با منبع انبساط باز
منبع انبساط بسته چیست
منبع انبساط بسته همان طور که از اسم آن مشخص است منبعی است که با هوای آزاد تبادلی ندارد و فشار موجود در مخزن توسط یک مکانیسم به وسیله بالشتک های هوا و یا گازی مانند ازت تامین می شود.
منبع انبساط بسته شامل مخزنی است که در آن بخشی برای قرار گیری یک گاز بی اثر تعبیه شده و در قسمت دیگر بخشی برای وارد شدن آب در حال گردش در سیستم گرمایشی وجود دارد. در این نوع مخازن فشار سیستم در اثر ایجاد تعادل بین فشار بخش گازی و آب در گردش تنظیم می شود. به همین دلیل مخارن انبساط بسته باید در قسمت هایی در موتورخانه و یا نزدیکی دیگ نصب شوند و در ارتفاعی بالاتر از آب ورودی دیگ قرار داشته باشند.
بیشتر بخوانید :